Ένα άγνωστο κεφάλαιο στην ιστορία της Νοτιοανατολικής Ασίας είναι ο Πόλεμος Καμπότζης – Βιετνάμ (Cambodian–Vietnamese War) την περίοδο 1978-1979. Δεν ήταν μόνο μια σύγκρουση δύο γειτονικών χωρών, αλλά και ένας κομμουνιστικός εμφύλιος καθώς το Βιετνάμ ανήκε στην πλευρά των σοβιετόφιλων κομμουνιστών ενώ η Καμπότζη υποστήριζε το λεγόμενο μ-λ (μαρξιστικό - λενινιστικό) ρεύμα της κομμουνιστικής αριστεράς.
Μπορεί τα δύο γειτονικά κράτη να ήταν σύμμαχοι, αλλά η
σχέση τους σταδιακά διαταράχθηκε και οδηγήθηκε στα άκρα στο δεύτερο μισό της δεκαετίας
του 1970.
Το Μάιο του 1975, ομάδα στρατιωτών των Κόκκινων Χμερ (Khmer
Rouge) (δηλαδή της κομμουνιστικής οργάνωσης που είχε την εξουσία στην Καμπότζη)
εισέβαλαν στα νησιά Phu Quoc και Tho Chau, σκοτώνοντας περισσότερους από 500 Βιετναμέζους
πολίτες. Μετά την επίθεση, τα νησιά ανακτήθηκαν γρήγορα από το στρατό του
Βιετνάμ.
Μέχρι το 1977, οι σχέσεις των δύο χωρών επιδεινώθηκαν
έντονα. Μάλιστα υπήρξαν διάφορες μικρές συνοριακές συγκρούσεις. Ο Πολ Ποτ (Pol
Pot), ηγέτης των Κόκκινων Χμερ και της Καμπότζης, προσπάθησε να στείλει μια ομάδα
διπλωματών στο Βιετνάμ για εξεύρεση λύσης. Οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν, με
αποτέλεσμα η κατάσταση να χειροτερεύσει.
Το Μάιο του 1976, το Βιετνάμ (Vietnam) με την Πολεμική
του Αεροπορία πραγματοποίησε σειρά επιδρομών στην Καμπότζη. Στην Καμπότζη, οι
διοικητές των Κόκκινων Χμερ στην Ανατολική Ζώνη άρχισαν να λένε στους άντρες
τους ότι ο πόλεμος με το Βιετνάμ ήταν αναπόφευκτος και ότι ο στόχος τους θα
ήταν να ανακτήσουν τμήματα του Βιετνάμ (Khmer Krom) που κάποτε ήταν μέρος της
Καμπότζης. Το κατά πόσον αυτές οι δηλώσεις ήταν η επίσημη πολιτική του Pol Pot
δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ.
Το Σεπτέμβριο του 1977, η Καμπότζη ξεκίνησε επιδρομές σε
περιοχές που ήταν στα σύνορα, με την καταστροφή ορισμένων χωριών. Οι
Βιετναμέζοι ισχυρίστηκαν ότι περίπου 1.000 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί ή
τραυματιστεί. Το Δεκέμβριο, αφού εξάντλησε όλες τις άλλες επιλογές, το Βιετνάμ
έστειλε 50.000 στρατεύματα στην Καμπότζη σε μια σύντομη επιδρομή. Η επιδρομή προοριζόταν
να είναι μυστική. Οι Βιετναμέζοι αποσύρθηκαν αφού δήλωσαν ότι είχαν επιτύχει
τους στόχους τους και η εισβολή ήταν απλώς μια προειδοποίηση. Ο βιετναμέζικος
στρατός υποσχέθηκε να επιστρέψει με την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ).
Αφού έκανε μια τελευταία προσπάθεια διαπραγμάτευσης με
την Καμπότζη, το Βιετνάμ αποφάσισε ότι έπρεπε να προετοιμαστεί για έναν πόλεμο
μεγάλης κλίμακας. Το Βιετνάμ προσπάθησε επίσης να πιέσει την Καμπότζη μέσω της
Κίνας. Ωστόσο, η άρνηση της Κίνας να ασκήσει πίεση στην Καμπότζη και η χορήγηση
όπλων από την Κίνα στην Καμπότζη ήταν και τα δύο σημάδια ότι η Κίνα σκόπευε
επίσης να δράσει εναντίον του Βιετνάμ.
Όταν οι Σοσιαλιστές της Καμπότζης επαναστάτησαν στην
ανατολική ζώνη της χώρας το Μάιο του 1978, οι στρατός του Ποτ Ποτ δεν μπόρεσε
να τους συντρίψει γρήγορα. Στις 10 Μαΐου 1978, το ραδιόφωνο των Κόκκινων Χμερ δημοσίευσε
μια έκκληση όχι μόνο για «εξόντωση των 50 εκατομμυρίων Βιετναμέζων», αλλά και για
«εκκαθάριση» στο εσωτερικό της Καμπότζης. Πραγματοποιήθηκαν μαζικές
εκκαθαρίσεις εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, με αποτέλεσμα το Βιετνάμ να
αναγκαστεί να επιτεθεί στην Καμπότζη για να ανατρέψει την κυβέρνηση των
Κόκκινων Χμερ και να προασπίσει τα δικά του συμφέροντα.
Ο στρατός της Καμπότζης ηττήθηκε στον Πόλεμο, το καθεστώς
των Κόκκινων Χμερ ανατράπηκε (1979) και ο Πολ Ποτ (ηγέτης των Κόκκινων Χμερ) κατέφυγε
στην παραμεθόρια περιοχή της Ταϊλάνδης. Τον Ιανουάριο του 1979, το Βιετνάμ
εγκατέστησε στην Καμπότζη μια νέα κυβέρνηση υπό τον αποστάτη των Κόκκινων Χμερ Heng
Samrin.
Ο Πολ Ποτ με μερικούς υποστηρικτές του εγκαταστάθηκε στην
παραμεθόρια περιοχή της Ταϊλάνδης όπου βρήκε καταφύγιο και βοήθεια. Σε
διαφορετικές χρονικές στιγμές κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, βρισκόταν
και στις δύο πλευρές των συνόρων. Η στρατιωτική κυβέρνηση της Ταϊλάνδης
χρησιμοποίησε τους Κόκκινους Χμερ (Khmer Rouge) ως ένα μέσο για να κρατήσει
τους Βιετναμέζους μακριά από τα σύνορα.
Ο ταϊλανδικός στρατός κέρδισε επίσης χρήματα από τις
αποστολές όπλων από την Κίνα στους Κόκκινους Χμερ. Τελικά, ο Pol Pot μπόρεσε να
δημιουργήσει μια μικρή στρατιωτική δύναμη με τη βοήθεια της Λαϊκής Δημοκρατίας
της Κίνας. Παράλληλα, ξέσπασε ένας νέος πόλεμος, αυτή τη φορά μεταξύ Κίνας και
Βιετνάμ.
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας ήταν ο κύριος διεθνής
υποστηρικτής των Κόκκινων Χμερ και του ηγέτη τους Pol Pot. Οι Κινέζοι παρείχαν
οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στους Κόκκινους Χμερ ακόμα και μετά την
ανατροπή τους το 1979 (λόγω της ήττας τους από τους Βιετναμέζους).
Ο Πολ Ποτ ζούσε στην περιοχή Phnom Malai, δίνοντας
συνεντεύξεις στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και κατηγορώντας όλους εκείνους
που του αντιτάχθηκαν ως «προδότες» και «μαριονέτες» των Βιετναμέζων μέχρι να
εξαφανιστεί από τα φώτα της δημοσιότητας.
Το Δεκέμβριο του 1985, οι Βιετναμέζοι ξεκίνησαν μια
μεγάλη επίθεση ενάντια στις θέσεις των Κόκκινων Χμερ. Τα κεντρικά γραφεία των
Κόκκινων Χμερ στο Phnom Malai και η βάση τους κοντά στο Pailin καταστράφηκαν
εντελώς, αν και οι Βιετναμέζικοι στρατιώτες υπέστησαν σημαντικές απώλειες κατά
τη διάρκεια της επίθεσης.
Ο Πολ Ποτ παραιτήθηκε επίσημα από το Κ.Κ. Καμπότζης το
1985, επικαλούμενος το πρόβλημα με το άσθμα του και σταδιακά προετοίμασε τον
Son Sen για διάδοχό του.
Το 1986, η νέα του σύζυγος Mea Son γέννησε μια κόρη, τη
Sitha. Λίγο αργότερα, ο Pol Pot μετακόμισε στην Κίνα για ιατρική θεραπεία.
Έμεινε εκεί μέχρι το 1988.
Το 1989, το Βιετνάμ αποχώρησε από την Καμπότζη. Οι
Κόκκινοι Χμερ δημιούργησαν ένα νέο προπύργιο στα δυτικά κοντά στα σύνορα της
Ταϊλάνδης και ο Pol Pot εγκαταστάθηκε στην Καμπότζη. Παράλληλα, κράτησε εχθρική
στάση απέναντι στη νέα κυβέρνηση της Καμπότζης.
Το 1995, ο Pol Pot παρουσίασε εγκεφαλικό επεισόδιο που
παρέλυσε την αριστερή πλευρά του σώματός του. Διέταξε την εκτέλεση του Son Sen
(που αποτέλεσε το δεξί του χέρι) στις 10 Ιουνίου 1997 για απόπειρα συμβιβασμού με
την κυβέρνηση της Καμπότζης. Δεκατρία μέλη της οικογένειάς του σκοτώθηκαν
επίσης, αν και ο Πολ Ποτ αρνήθηκε αργότερα ότι είχε δώσει τέτοια διαταγή. Έφυγε
έπειτα από το προπύργιό του, αλλά συνελήφθη από το στρατιωτικό αρχηγό των
Κόκκινων Χμερ Ta Mok την ίδια χρονιά.
Η νέα ηγεσία των Κόκκινων Χμερ καταδίκασε τον Pol Pot σε ισόβια κάθειρξη, ενώ τρεις πιστοί
συνεργάτες του καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Στις 15 Απριλίου 1998, ο 72χρονος Pol Pot πέθανε στον
ύπνο του, προφανώς λόγω καρδιακής ανεπάρκειας. Τρεις μέρες αργότερα, η σύζυγός
του αποτέφρωσε το σώμα του στο πλαίσιο παραδοσιακής βουδιστικής τελετής. Υπήρξαν
υποψίες ότι αυτοκτόνησε με τη λήψη υπερβολικής δόσης του φαρμάκου που του είχε
συνταγογραφηθεί.
Ο Αμερικάνος δημοσιογράφος Nate Thayer ισχυρίστηκε ότι ο
Pol Pot πέθανε μετά από κατάποση θανατηφόρας δόσης συνδυασμού Valium και
chloroquine.


