Το δημοσίευμα αυτό έχει σκοπό να παρουσιάσει μερικές ιστορικές πληροφορίες για την εχθρική σχέση που υπήρχε την περίοδο της γερμανο-ιταλο-βουλγαρικής κατοχής στην Ελλάδα ανάμεσα στην οργάνωση ΟΠΛΑ και διάφορους γερμανόφιλους – δωσίλογους – χίτες και άλλους αξιωματικούς. Για αρχή, θα πρέπει να ειπωθούν λίγα λόγια για τις οργανώσεις που τα ονόματά τους περιλαμβάνονται στον τίτλο του δημοσιεύματος.
Η οργάνωση ΟΠΛΑ
Η ΟΠΛΑ (Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα ή
Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών) ιδρύθηκε στα χρόνια της κατοχής ως ένοπλη
μυστική οργάνωση, με απόφαση του ΚΚΕ.
Αρχηγός της ήταν ο Στέργιος Αναστασιάδης (1906 - 1949), μέλος του
Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, σύμβολο της ΟΠΛΑ
ήταν το ρολόι με τους δείκτες σταματημένους στις 12 παρά 5. Η συγκεκριμένη
οργάνωση επεδίωκε να παίξει το ρόλο του λαϊκού τιμωρού και του εκδικητή. Πρώτη
θέση μεταξύ των θυμάτων της είχαν οι δοσίλογοι (δηλαδή οι Έλληνες που
συνεργάστηκαν με τους κατακτητές) και διάφορες ένοπλες ακροδεξιές οργανώσεις. Η
Ο.Π.Λ.Α. κατάφερε να δημιουργήσει ένα αρκετά επιτυχημένο δίκτυο
πληροφοριών. Γρήγορα απέκτησε
πληροφοριοδότες σε όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες και σε πολλά ιδρύματα των
κατακτητών. Δικά της άτομα είχαν καταφέρει να διεισδύσουν μέσα την Αστυνομία,
τη Χωροφυλακή, τη Γενική Ασφάλεια, την Ειδική Ασφάλεια, το Υπουργείο Εσωτερικών
της κατοχικής κυβέρνησης, το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, αλλά και σε διάφορες
αντίπαλες οργανώσεις. Για παράδειγμα, υπήρχαν άνθρωποι της ΟΠΛΑ μέσα στην
οργάνωση Χ (όπως π.χ. ο Γιάννης Βαζούρας), αλλά και σε άλλες οργανώσεις όπως
ΕΔΕΣ, ΕΕ, ΠΑΤ.
Η οργάνωση Χ
Η Χ ήταν μια ακροδεξιά και φιλοβασιλική
οργάνωση που ιδρύθηκε το 1941. Η ένθερμη υποστήριξή της προς το βασιλιά
φαίνεται και από το ότι στο σήμα της υπάρχει το στέμμα. Αρχηγός της ήταν ο φανατικός
αντικομμουνιστής αξιωματικός Γεώργιος Γρίβας. Συχνά επέβαλε ένα καθεστώς
τρομοκρατίας σε περιοχές της Αθήνας και της επαρχίας και δολοφονούσε μέλη και
οπαδούς του ΚΚΕ και του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ (δηλαδή της μεγαλύτερης αντιστασιακής
οργάνωσης). Είχε σημαντική συμμετοχή στις μάχες των Δεκεμβριανών του 1944 και
στη Λευκή Τρομοκρατία κατά την μετά Βάρκιζα εποχή. Πήρε μέρος και σε εκλογικές
αναμετρήσεις, σημειώνοντας παταγώδη αποτυχία. Τα μέλη της ονομάζονταν χίτες.
Μερικά χρόνια αργότερα, διάφορα μέλη της Χ πήραν μέρος στον Εμφύλιο Πόλεμο
(1946 - 1949). Την περίοδο 1945 – 1948, οι ένοπλες ομάδες της Χ και της ΕΑΟΚ (η
οποία ιδρύθηκε το 1946 από τον Ταγματασφαλίτη Πάνο Κατσαρέα) πραγματοποίησαν
δολοφονίες ακόμα και ανηλίκων παιδιών, καθώς και γυναικών στην Πελοπόννησο.
Μιλάμε για πολυάριθμες κτηνωδίες, οι οποίες έμειναν στην ιστορία.
Η οργάνωση ΡΑΝ
Μια από τις πιο σημαντικές, στρατιωτικά
δομημένες οργανώσεις ήταν η ΡΑΝ που ιδρύθηκε στις αρχές του 1943. Ιδρυτές της
ήταν οι συνταγματάρχες Κωνσταντίνος Βεντήρης (1892-1960), Παναγιώτης
Σπηλιωτόπουλος (1891-1962), Δημήτρης Ζαγκλής και Ανδρέας Μπαλοδήμος. Ο τίτλος
της ήταν τα αρχικά των λέξεων «Ρωμυλία», «Αυλών», «Νήσοι». Ήταν ένας τίτλος που
υποδήλωνε τις μεταπολεμικές διεκδικήσεις της Ελλάδας. Μεταξύ των σκοπών της
οργάνωσης ήταν η υποβοήθηση του συμμαχικού αγώνα μέσω της συλλογής πληροφοριών,
η διαφώτιση του λαού μέσα από παράνομο έντυπο υλικό και η εκπαίδευση και
οργάνωση ένοπλων τμημάτων για την αντιμετώπιση των κατακτητών. Η ΡΑΝ κατάφερε
να συσπειρώσει σημαντικό αριθμό αξιωματικών, ιδίως απότακτων του βενιζελικού
κινήματος του 1935 και έφθασε στην ακμή της να έχει συνολικά 1.200 οργανωμένα
μέλη. Το καλοκαίρι του 1944 διέθετε Τμήμα Συλλογής Πληροφοριών, Τμήμα
Διαφώτισης, Φοιτητικό Τμήμα και 22 «Λόχους» στην Αθήνα. Τα μέλη της ΡΑΝ έκαναν
ασκήσεις βολής σε ανοιχτά μέρη στην περιοχή Κοκκιναράς της Κηφισιάς και στον
Κόκκινο Μύλο. Παρά το στρατιωτικό της χαρακτήρα, η ΡΑΝ δεν ανέλαβε ένοπλη δράση
εναντίον των Γερμανών κατακτητών. Τον Αύγουστο του 1944, διατάχτηκε από την
ελληνική κυβέρνηση του Καϊρου, να συμπήξει τους λόχους της σε ένα Σύνταγμα.
Σκοπός της κυβέρνησης του Καϊρου ήταν να χρησιμοποιήσει τη ΡΑΝ σε μια
ενδεχόμενη μάχη εναντίον των ανταρτών του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, αν προέκυπτε τέτοια
ανάγκη. Παράλληλα, ο Αρχηγός της ΡΑΝ Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος, φανατικός
αντικομμουνιστής, προήχθη σε υποστράτηγο και μετά τη Συμφωνία της Καζέρτας, ανέλαβε
Στρατιωτικός Διοικητής Αθηνών για το μεταβατικό διάστημα του Σεπτεμβρίου –
Οκτωβρίου του 1944, μέχρι δηλαδή την άφιξη της ελληνικής κυβέρνησης από την
Αίγυπτο. Τελικά, με πυρήνα την οργάνωση ΡΑΝ σχηματίστηκε το 2ο Σύνταγμα Πεζικού
υπό τον αντισυνταγματάρχη Δημήτριο Μαρκόπουλο. Μετά την αποχώρηση των Γερμανών
από την Αθήνα, δυνάμεις του Συντάγματος κατέλαβαν θέσεις στο Κολωνάκι και στο
Λυκαβηττό και στις αρχές Δεκεμβρίου του 1944 ο οπλισμός του παραδόθηκε στη
Σχολή Ευελπίδων.
Λίστα αξιωματικών που δολοφονήθηκαν –
εκτελέστηκαν από την οργάνωση Ο.Π.Λ.Α. στην Αττική και τον Πειραιά την περίοδο
Μαρτίου – Νοεμβρίου 1944
Αφού αναφερθήκαμε συνοπτικά στις παραπάνω
οργανώσεις, θα παραθέσουμε μια λίστα με ονόματα αξιωματικών που δολοφονήθηκαν –
εκτελέστηκαν από την οργάνωση Ο.Π.Λ.Α. στην Αττική και τον Πειραιά την περίοδο
Μαρτίου – Νοεμβρίου 1944, με βάση στοιχεία που προέρχονται από το ΓΕΣ / ΔΙΣ.
Μέσα σε αυτή τη λίστα υπάρχουν κάποιοι αξιωματικοί που ήταν δωσίλογοι –
γερμανόφιλοι – μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας - Ευζώνων, κάποιοι που ήταν μέλη της
ακροδεξιάς φιλοβασιλικής και γερμανόφιλης οργάνωσης Χ, κάποιοι που ήταν μέλη
της αντικομμουνιστικής οργάνωσης ΡΑΝ, ορισμένοι βενιζελικοί του κινήματος του
1935 και άλλοι. Δεν αναφέρονται τα ονόματα όσων σκοτώθηκαν σε μάχες.
ΜΑΡΤΙΟΣ 1944
Κωνσταντίνος Μανωλάκος
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1944
Θεόδωρος Δημητριάδης (μέλος της οργάνωσης Χ)
Παναγιώτης Αγγελόπουλος (ανθυπασπιστής του 3ου
Τάγματος Ευζώνων Αθηνών)
ΜΑΪΟΣ 1944
Ευθύμιος Αμβράζης (συνεργάτης της Ειδικής
Ασφάλειας)
ΙΟΥΝΙΟΣ 1944
Θεόδωρος Σαμαράς
Βασίλειος Λαφογιάννης
ΙΟΥΛΙΟΣ 1944
Ιωάννης Λαγογιάννης (λοχαγός των Ταγμάτων
Ασφαλείας)
Αντώνιος Περράκης (μέλος της οργάνωσης Χ)
Εμμανουήλ Πατρινέλης
Αλκίνοος Πετρόπουλος (έφεδρος ανθυπασπιστής
των Ταγμάτων Ασφαλείας Αθηνών)
Κωνσταντίνος Κοντονίκας
Παναγιώτης Παυλάκος
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1944
Σωτήριος Κασίμης (ηγετικό στέλεχος της
οργάνωσης ΡΑΝ)
Ιωάννης Καπράλος
Σταμάτης Μαυρομάτης
Ιωάννης Αποστολίδης (στέλεχος της οργάνωσης
ΡΑΝ)
Ανδρέας Κάζος (μέλος της οργάνωσης Χ)
Βάιος Παπαθαίου
Γεώργιος Τσιλιάνος
Ανδρέας Κολλάρος (μέλος της οργάνωσης Χ)
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 1944
Νίκος Παπαγεωργίου (μέλος της οργάνωσης Χ)
Νίκος Κεντρωτής (ταγματάρχης και πρώην
στέλεχος του προδοτικού – δωσιλογικού ΕΔΕΣ Αθηνών)
Περικλής Μαλλίρης
Μιχαήλ Παπαδογιώργος
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1944
Μιλτιάδης Μιχαλόπουλος
Βασίλειος Παπαμαργαρίτης (ανθυπασπιστής του 3ου
Τάγματος Ασφαλείας με έδρα τις Γούβες Ευβοίας)
Πέτρος Πτερνέας (ανθυπολοχαγός του Τάγματος
Ασφαλείας Τρίπολης)
Ηλίας Στασινάκης
Ιωάννης Καραδήμας (στέλεχος της οργάνωσης
ΡΑΝ)
Βασίλειος Παπανικολάου
Γεώργιος Μαγκλάρας (ανθυπασπιστής του
Συντάγματος Ασφαλείας Αθηνών)
Βλάσιος Πόγκας (ανθυπασπιστής του 5ου
Λόχου Ευζώνων)
Κωνσταντίνος Σούμπασης (ανθυπασπιστής των
Ταγμάτων Ασφαλείας Αθηνών)
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 1944
Γεώργιος Τσιάνος (μέλος της οργάνωσης Χ)
Περικλής Δρέλιας
